Interculturele communicatie voor gezin en opvoeding

Visie op de opvoeding

Het proces van vluchten, vestigen en integratie is voor de vele vluchtelingen niet makkelijk. Gezinnen die ooit hun veilige sociale omgeving hadden met hun eigen huis, families, buren en vrienden is weggevallen en wordt gedwongen je eigen land te ontvluchten en je kinderen op te voeden in een land dat je zelf amper kent, dat kan heel erg lastig zijn. Zeker als je gezin in het land van herkomst of onderweg te maken kreeg met vernedering, honger, geweld en/of andere schokkende gebeurtenissen. Ouders die als vluchteling met hun kinderen naar Nederland zijn gekomen geven aan dat zij graag weer een gewoon gezin willen zijn. Belangrijkste knelpunten bij opvoeding is dat zij nog de ingrijpende oorlogs-vluchtervaringen moeten verwerken. Dan kan ook een belemmering oplevering bij de opvoeding van de kinderen. Met name de opvoeding van de kinderen in hun nieuwe thuisland kan vele problemen met zich meebrengen. Op het gebied van religiebeleving, waarden en normen, onderwijs en opvoeding kan een belemmering zijn omdat het totaal haaks staan met de Nederlandse waarden normen. het overbruggen ervan vormt dan ook voor velen een zware opgave. Daarbij komt dat ouders onbekend zijn met instanties bv op het gebied van onderwijs, vrijetijdsbesteding, waarbij hun kinderen in aanraking komen. Ze zijn niet altijd in staat om ze daarin te begeleiden. Bovendien zijn ze vaak onbekend in bestaande voorzieningen voor hulp, zorg en ondersteuning. Of hebben zij moeite omdat de drempel te hoog is. Ook herkennen zij niet altijd in het aanbod, bv waar zij worstelen met specifieke problemen, zoals rondom de opvoeding.

Opzet

Een ééndaagse interactieve training waarin de maatschappelijke werkers inzicht krijgen in andere culturen aan de hand van beeldmateriaal en rollenspelen. In de training Cultuurverschillen in Opvoeding en Gezin ligt de focus op de visie van ouders vanuit hun cultuur. Welke rol speelt dat in het gezin en in de opvoeding van kinderen? Huiselijk geweld, Eerwraak en uithuwelijken van kinderen komen aan bod. Er worden handvaten geboden om de cliënten van niet-Nederlandse komaf op klantvriendelijke en effectieve wijze tegemoet te treden. de maatschappelijke werkers worden bewust gemaakt van de eigen cultuur en hoe dit het eigen gedrag beïnvloedt. Na de training ben je je meer bewust van wat een cultuur inhoudt. Je krijgt meer inzicht in je eigen achtergrond.

Vorm en Doel

Een interactieve vorm, waarin deelnemers vooraf eigen cases kunnen inbrengen die door de trainers in de training worden behandeld. Tijdens de training wordt gebruik gemaakt van simulaties, filmmateriaal en regietheater.
Leren door doen is ons uitgangspunt alsook de persoonlijke wensen van de deelnemers.
Het ondersteunen van ouders van migratie achtergrond bij de opvoeding om een optimale ontwikkeling van kinderen te bevorderen.
Opvoedingsondersteuning van de maatschappelijke werkers heeft als doel om de ouderlijke opvoedvaardigheden te verbeteren, opvoedcompetenties te vergroten, een positief ondersteunend opvoedklimaat te bevorderen en het sociale netwerk rondom gezinnen te versterken.

De handelsmissie (interactief spel)
Het leren overbruggen van cultuurgevoeligheden
Oefenen van communicatie modellen

Training interculturele communicatie voor leerkrachten

Doelstellingen

• Inzicht en kennis krijgen voor de onderstaande punten
• Ik wil als maatschappelijk werker de ouders goed kunnen informeren over de opvoeding. Ik durf alleen niet omdat ik bang ben dat ik de vertrouwen verlies en de deur wordt dichtgetrokken;
• Ik wil de ouders informeren over de nadelige gevolgen van uithuwelijking en vertellen dat het strafbaar is om een minderjarige uit te huwelijken;
• Ik wil de ouders uitleggen welke hulpverlening er beschikbaar is en dat het geen schande is om deze in te schakelen voor hulp;
• Ik wil aan ouders vertellen dat ze hun kinderen niet mogen slaan en dat de Raad voor de Kinderbescherming maatregelen van kinderbescherming kan aanvragen op het moment dat er sprake is van kindermishandeling;
• Door de taalbarrière heb ik moeite met communicatie. Ondanks de taalbarrière wil ik wel de juiste vragen stellen en juiste voorlichting geven;
• Ik voel mij onzeker als een Turkse, Marokkaanse of Syrische man mij niet aankijkt en mij als vrouw niet serieus neemt;
• Ik wil meer weten over de islamitische cultuur en de verschillen in opvoeding;
• Ik wil weten waarom ik de vrouw geen hand mag geven ondanks dat ik haar wil helpen;
• Ik wil weten waarom de hele familie aanwezig is tijdens gesprekken.

Casus familie Shadi

Mine, de dochter van 14 gaat 5 dagen per week naar een dagbesteding. Ze wordt ’s ochtends opgehaald en ’s middags thuisgebracht. Zij heeft een rustig en volgzaam karakter en lijkt weinig mee te krijgen van de zorgen die er over haar oudere broer en jongere zus zijn.

Emine, de dochter van 17 zit op de VMBO basis. Ze spijbelt regelmatig en wordt regelmatig van school gestuurd. Zij is twee keer aangehouden wegens diefstal uit een supermarkt. Verder is ze meerdere malen betrokken geraakt bij de leerplichtambtenaar. Vader en Moeder begrijpen er niet veel van waarom alle instanties gesprekken met haar willen. Afspraken maken met de ouders gaat moeizaam.
in de cultuur waar zij vandaan komen is het een grote schande als een externe partij zich met de opvoeding bemoeit.

Mustafa, de zoon van 21 wordt vaker gezien bij criminele groepen en wordt ingezet als drugskoerier.
De 21 Jarige Mustafa bepaalt bijna alles in huis. Er is dagelijks ruzie thuis. De buren klagen vaak over geluidsoverlast. Vader en moeder hebben allebei geen gezag meer over Emine en Mustafa.

De school en leerplichtambtenaar van Emine hebben vader en moeder bij het Sociaal Team aangemeld. Het Sociaal Team heeft geïnventariseerd en thuisbegeleiding ingezet met als doel het verbeteren van opvoedingsklimaat en een goede overdracht naar het Jeugdteam voor begeleiding naar het volgen van onderwijs.

Familie ladder

Sociale rol verdeling binnen de traditionele gezinssamenstelling.

De onderstaande man-vrouw dimensies ontstaan vanuit waardenpatronen
Vader, moeder en familie hebben “symbolische ”en sociaal-maatschappelijke betekenis.
Vader en moeder zijn heilig. (de hemel is onder de voeten van vader en moeder) ouders worden ook niet in een bejaardentehuis ondergebracht. De zonen nemen de ouders thuis op. In de meeste gevallen wonen de meisjes bij de schoonouders na het huwelijk.
De sociale rollen van Man en Vrouw zijn gescheiden.
Buitenshuis is de man de woordvoerder. In een gemeenschap treedt de vrouw op de achtergrond.
Traditie is belangrijk ook in rolpatronen.
Tijdens de feestdagen is het belangrijk dat de ouders het eerst worden bezocht voor de hand kus.
Eer van de familie (namus)
Jongens moeten de eer van de familie in stand houden en de meisjes moeten er voor zorgen dat zij tot de huwelijksnacht geen seksueel en/of emotioneel contact hebben met andere mannen. De eer van de familie wordt beschermd indien het meisje ongeschonden de huwelijksnacht in gaat. Jongens en mannen beschermen hun eer (seref) als zij niet stelen of overspel plegen

Eer gerelateerd geweld

Eerwraak komt vaker voor in landen waar “schaamtecultuur” heerst, waarin het hebben van een eer een voorwaarde is om te kunnen functioneren in de maatschappij. Het gaat vaak om de zedelijke eer van Meisjes en Vrouwen
Eerwraak wordt gebruikt om de eer van de familie te beschermen of te herstellen.
Zedelijke eer is een onderdeel van maatschappelijke eer. In de Turkse wereld wordt dit “namus” genoemd en in Arabische landen “ird” of “ard”. Voor vrouwen betekent deze eer dat ze kuis (maagd) is vóórdat ze een huwelijk aangaat. Voor mannen betekent het dat ze trouwen met “kuise” vrouwen.

Huiselijk geweld kent geen kleur

Het onderwerp huiselijk geweld is een taboe binnen alle bevolkingsgroepen. Schaamte, angst en afhankelijkheid van de partner maken het voor iedereen moeilijk om te praten over wat er binnenst huis gebeurt. Wat er thuis gebeurt, wordt dan niet gedeeld met anderen. Bij de Nederlanders met een migratie achtergrond spelen naast deze argumenten nog andere factoren mee die het moeilijker maken om te praten over huiselijk geweld of dit te melden. De invloed van de omgeving op de privésituatie is vaak groter. Naast schaamte en angst spelen eer, schaamte van de rest van de familie en religie ook een grote rol. Van belang is ook de opvoeding, die van generatie op generatie wordt doorgegeven in families. Wat velen zien als huiselijk geweld, is voor anderen soms een normaal onderdeel van de opvoeding die ze zelf vroeger ook gekregen hebben en waar ze goed uit zijn gekomen.

Uithuwelijken

Uithuwelijken is een oude traditie of gewoonte waarbij partners elkaar niet zelf uitkiezen. Het is een vorm van verstandshuwelijk. De ouders maken dan (bijvoorbeeld als hun kinderen nog jong zijn) afspraken over trouwen, zonder aan hun kinderen te vragen of zij het eens zijn met die keuze
Traditioneel hebben de ouders in de Turkse, Marokkaanse, Syrische, Afghaanse en Somalische gemeenschap veel zeggenschap over de keuze van een huwelijkspartner.
Uithuwelijken op jonge leeftijd heeft vaak levenslange consequenties. Jonge meisjes worden als kind meegegeven aan een vaak wildvreemde man. Naar school gaan kunnen niet meer. Meisjes hebben vaak te maken met huiselijk geweld en ze krijgen kinderen wanneer hun lichaam nog helemaal niet klaar is voor een zwangerschap en een bevalling. Ze lopen grote gezondheidsrisico’s en zonder opleiding of de kans op een eigen inkomen zijn ze totaal afhankelijk van hun man en zijn familie.